NİŞANLANMA
Nişanlanma, ancak evlenme vaadiyle olur.( TMK m.118) Nişanlanma, aile hukuku kapsamında farklı cinsten iki kişinin evlenme niyetiyle karşılıklı iradelerinin uygun olmasıyla kurulan bir hukuk sözleşmesidir.
NİŞANLANMANIN ŞARTLARI
● Taraflar arasında evlenme vaadi bulunmalıdır.
● Evlenme vaadi herhangi bir şarta bağlı değildir. Yazılı veya sözlü yapılabilir.
● Nişanlanma için nişan merasiminin yapılması zorunlu değildir. Tarafların evlenme niyetinde olduğunun herkesçe anlaşılır olması yeterlidir.
● Nişanlanma şahsa sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Bu nedenle temsilci aracılığıyla gerçekleştirilmesi mümkün değildir.
● Taraflar ayırt etme gücüne sahip olmalıdır.
NİŞANLANMADA YAŞ SINIRI VAR MI?
4721 sayılı Türk Medeni Kanuna göre nişanlanmak için kanun koyucu tarafından herhangi bir yaş sınırı belirtilmemiştir.
Ancak küçük veya kısıtlılar için kanun koyucu TMK m.118’i düzenlemiştir. Bu maddeye göre: Nişanlanma, yasal temsilcinin rızası olmadıkça küçüğü veya kısıtlıyı bağlamaz. Buna göre , küçük veya kısıtlı bakımından nişanlanmanın hukuki sonuçlarının doğması için yasal temsilcinin rızası gerekmektedir.
Burada dikkat edilmesi gereken asıl husus ; küçük veya kısıtlının NİŞANI BOZMASI için yasal temsilcinin rızası gerekmemektedir.
NİŞANLILIK, EVLENMEYE ZORLAMAK İÇİN DAVA HAKKI VERİR Mİ? CAYMA TAZMİNATI VEYA CEZA ŞARTI DAVA EDİLEBİLİR Mİ?
4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde 119’a göre nişanlılık, evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez.
Evlenmeden kaçınma hâli için öngörülen cayma tazminatı veya ceza şartı dava edilemez; ancak yapılan ödemeler de geri istenemez.
Burada geri istenemeyecek ödemeler evlenmeye ilişkin olan cayma tazminatı veya ceza şartıdır.Bu tür ödemeler eksik borç niteliğindedir.
NİŞANIN BOZULMASI HALİNDE MADDİ TAZMİNAT HAKKI
Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu bir takdirde; kusuru olan taraf , diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakârlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır.
Kusur ve buna bağlı olarak maddi tazminat miktarı söz konusu olay ve unsurlar göz alınarak belirlenir.
Tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi (anne ve baba gibi) davranan kimseler de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler.
NİŞANIN BOZULMASI HALİNDE MANEVİ TAZMİNAT HAKKI
Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir.
Manevi tazminatın talep edilebilmesi için kusurlu olmayan tarafın kişilik hakkına saldırı olmalıdır. Bu tazminat ancak para ile ödenir.
Manevi tazminatı , tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler talep edemez. Manevi tazminatı talep etme hakkı sadece nişanın taraflarına aittir.
NİŞANIN BOZULMASI HALİNDE HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ
Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir.
Yargıtay’ın yerleşik uygulamalarına göre; nişan yüzüğü dışında kalan tüm altın, takı ve ziynet eşyaları mutad dışı (alışılmışın dışındaki) hediye olarak kabul edilmiştir.
Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.
Sadece nişanın tarafı olan kişi değil, ana ve baba ya da onlar gibi davranarak hediye vermiş olanlar da vermiş oldukları hediyeleri geri isteyebilirler.
Nişanının bozulması nedeniyle mutad dışı hediyelerin geri alınmasına ilişkin davalarda iki tarafta da kusur aranmaz.
Nişan törenlerinde takılan takıların bizzat davacı nişanlı tarafından takılması zorunluluğu bulunmamaktadır. Ana-babanın ya da onlar gibi davrananların nişanlı adına taktıkları takılar, davacı nişanlı tarafından takılmış sayılır ve nişanın bozulması durumunda da bizzat talep edilebilir.
Alışılmış (mutad) hediyelerden kasıt; giymekle, kullanmakla eskiyen ve tüketilen eşyalardır. Giymekle, kullanılmakla eskiyen ve tüketilen eşyaların iadesine karar verilemez.Nişan dolayısıyla verilen hediye, olağan bir hediye ise geri istenemez. (Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2018/3648 E. , 2019/3681 K.)
NİŞANA İLİŞKİN DAVALARDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ
Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar. Bu nedenle nişana ilişkin davalar nişanın bozulmasından itibaren bir yıl içinde açılmalıdır.
YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME
Nişanın bozulmasına ilişkin davalar, davalının yerleşim yerindeki aile mahkemesinde açılmalıdır.
Av. Aslı Sayım
Commentaires