DOLANDIRICILIK SUÇU
Dolandırıcılık, hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamaktır. Bu durum 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda suç olarak kabul edilmiştir. Dolandırıcılık suçu kanun koyucu tarafından 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 157,158 ve 159.maddelerde düzenlenmiştir.
Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezası verilir. Kanun koyucu bu suçta suçun oluşması için yarar sağlamayı kanuni şart olarak görmüştür. Dolandırıcılık suçunun teşebbüs aşamasında kalması için haksız olarak yarar sağlamak için gereken hareketlerin icrasına başlamak gerekir. Ayrıca dolandırıcılık suçunda suçtan zarar görenin şikayeti aranmaksızın soruşturma işlemlerine başlanır.
UZLAŞMA MÜMKÜN MÜDÜR?
Dolandırıcılık suçunun basit hali Ceza Muhakemesi Kanunu 253. madde uyarınca uzlaştırma hükümlerine tabidir. Kısacası bu suçtan sanık ya da mağdur iseniz dosya önce uzlaştırma savcılığınca görevlendirilen Uzlaştırmacıya gönderilecek ve taraflar edimli veya edimsiz uzlaşmaya davet edilecektir. Uzlaşma soruşturma aşamasında gerçekleşirse şüpheli hakkında kovuşturmaya yer olmadığına dair karar verilir. Uzlaşma kovuşturma aşamasında gerçekleşirse sanık hakkında kamu davasının düşürülmesine karar verilir.
NİTELİKLİ DOLANDIRICILIK
Dolandırıcılık suçunun;
a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle,
İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beşbin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
(Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan,
adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.
(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157 nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.
Kanun koyucu yukarıdaki 158. Maddede dolandırıcılık suçunun nitelikli halinin hangilerinin olacağını tek tek saymıştır. Dolandırıcılık suçunun yukarıdaki fiillerden herhangi biriyle işlenmesi halinde verilecek en düşük ceza 3 yıldır. Ayrıca suçun bu fiillerden herhangi biriyle işlenmesi durumunda taraflar arasında uzlaşma hükümleri uygulanmaz. Uygulamada en çok karşımıza çıkan suçlardan bir tanesi Dolandırıcılık suçunun nitelikli halidir. Örnek verecek olursak internet üzerinden bahis kuponu satışı, insanlara karşı kendisini polis, savcı, hakim olarak tanıtıp menfaat temin etme, internet üzerinden satılan bir aracın gerçek hasar durumunun alıcıya bildirilmemesi hali gibi durumlar sıkça günlük hayatta karşımıza çıkmaktadır. Bu durumlarda maddi zararınızı kurtarmak için hem hukuk mahkemelerinde dava açma hakkınız hem de karşı tarafı ceza mahkemelerinde yargılanmasına sebep olma şansınız bulunmaktadır. Böyle durumlarla karşılaştığınız anda bu alanda uzman bir avukattan yardım almanız süreç ve sizin için oldukça faydalı olacaktır.
DAHA AZ CEZAYI GEREKTİREN HAL
Dolandırıcılığın, bir hukuki ilişkiye dayanan alacağı tahsil amacıyla işlenmesi halinde, şikayet üzerine, altı aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezasına hükmolunur. Dolandırıcılık hukuki bir ilişkiden kaynaklanıyorsa yani dolandırıcılık fiilinden önce taraflar arasında bir hukuki ilişki varsa burada suç şikayete tabidir ve cezası da kanun koyucu tarafından oldukça düşük görülmüştür. Hakim hapis cezası yerine şartların varlığı halinde sadece adli para cezasına hükmedebilir. Ayrıca bu durum da yukarıda bahsettiğimiz uzlaştırma hükümlerine tabidir.
Yukarıda bahsettiğimiz durumlarla karşılaşmanız halinde bu alanda uzman bir avukattan yardım almanız mağdur iseniz hakkınıza biran evvel kavuşmak şüpheli veya sanık iseniz hakkınızda mahkumiyet verilmemesi veya daha az hapis cezası alabilmek için oldukça önem arz etmektedir.
Av. Muhammet ERÇİN
Comments